Begin februari… de winter heeft zijn grip op het land nog niet losgelaten. De dagen zijn kort en donker, het is koud… het is best mogelijk dat sneeuw de aarde bedekt…
oor onze voorouders was dit een moeilijke tijd… koude tijden met korte dagen en lange nachten. De warmte en blijdschap van de midwinterviering zijn vergeten. De voedselvoorraden werden steeds schaarser en wat er nog lag, had z’n beste tijd ook wel gehad. De belofte van de lente leek nog ver in het verschiet.
En toch vierde men feest! In de koude duisternis vond men reden tot hoop; de wind, misschien net iets minder koud dan de dag ervoor, de eerste eenzame krokus die zijn kopje door de sneeuw steekt, een paar minuutjes meer daglicht…
En men creëerde een feest, een festival, dat valt in de maand februari en dat onder heel veel verschillende namen en vanuit verschillende Europese culturen tot ons is gekomen.
Wij vieren het vandaag de dag onder zijn keltische naam: Imbolc.
Centrale thema’s bij de Imbolc viering zijn het opwekken van de sluimerende levenskracht van de natuur (de terugkeer van de vruchtbaarheid) en rituele reiniging.
Feest van hoop
Een van de belangrijkste thema’s die met Imbolc geraakt worden is het weer vruchtbaar maken van de akkers en het land. Imbolc valt namelijk onder de ploeg- en zaaifeesten en de terugkeer van de vruchtbaarheid was natuurlijk immens belangrijk. Zonder vruchtbare akkers, een vruchtbare veestapel, nieuw leven, was overleving niet mogelijk.
Het feest van Imbolc markeert het midden van de donkere periode van het jaar.
Men verbrandde bijvoorbeeld het yuleblok en strooide de as over de akkers om het land weer vruchtbaar te maken.
De boeren uit Limburg zeiden vroeger dat als men op de eerste zondag in de Vastenperiode (ook wel Fakkelzondag genoemd) met een brandende fakkel onder de bomen waaide, veel fruit aan de bomen zou groeien.
Imbolc is dan ook een Vuurfeest. De nadruk ligt niet op het kenmerk van de hitte en warmte van vuur , maar op het licht dat vuur geeft. Het feest van Imbolc markeert het midden van de donkere periode van het jaar. Het is het festival van de Maagd, want tot Ostara is het haar seizoen om de Aarde en de natuur voor groei en vernieuwing voor te bereiden.
Brigid
Clan Triple Goddess eert tijdens Imboc de godin Brigid, in haar drievoudige aspect. Brigit was een van de belangrijkste godinnen van de Keltische volkeren, maar haar legenden werden pas opgetekend in de Christelijke tijd. Brigit is dan ook een van de bekendste godinnen die een plaats heeft gekregen binnen het Christelijke pantheom als de Heilige Brigida. De Heilige Brigida is ook geen onbekende in Limburg. Bekend is de Brigidabron in Noorbeek.
Brigit is een echte vuurgodin en ook een godin die “valt” onder het Maagdaspect van de Triple Goddess. Voor de heidense Kelten was Brigid een godin die te maken had met de vruchtbaarheid van het land. Akkers, bronnen, meren, rivieren en bergen waren haar domein, want ze werd gezien als Moeder Aarde zelf. Brigid was haar Ierse naam. In Engeland kende men haar als Brigantia of Brighit, de Schotten zeiden Bride en de Galliërs (de Kelten van het vasteland) kenden haar als Brigandu.
Sint Brigitta valt op 1 februari, niet omdat de heilige op die dag gestorven zou zijn, maar omdat het heidense Imbolc op deze datum valt.
In Ierland werd van het laatste graan een zogenaamd Brigids cross gemaakt. Het werd in huis of in de stallen opgehangen als bescherming. Een ander gebruik is dat van graan poppetjes gemaakt werden die met water uit een Brigidabron gezegend werden. Dit gebruik is ook bekend in Nederland en Duitsland.
Rituele reiniging
Imbolc valt in februari. De naam van deze maand komt van de Romeinse Godin Februa (een van de namen van Juno; Juno Februa) hetgeen “reinigen” betekent.
Met de opkomst van het christendom werd het feest gekerstend tot een feest ter ere van de Maagd Maria: Maria Lichtmis.
De Romeinse variant van het Imbolc-feest heet Lupercalia. Lupercalia was ook een feest waarbij de akkers na de winter werden gereinigd en opnieuw vruchtbaar gemaakt. In deze tijd gingen de Luperci, de priesters van Pan, de straat op, slechts gehuld in een geitenvel en gewapend met een geitentong. Daarmee werden alle mensen die op straat liepen geslagen ten behoeve van het verkrijgen van vruchtbaarheid. Op straat ontblootten de vrouwen zelfs hun bovenlichaam om maar op zoveel mogelijk lichaamsdelen geslagen te kunnen worden. De Lupercalia-feesten zijn tot het einde van de 5e eeuw officieel gevierd.
Met de opkomst van het christendom werd het feest gekerstend tot een feest ter ere van de Maagd Maria: Maria Lichtmis. Dit feest werd in ons katholieke Zuiden alom gevierd!
Het was voor de kerk niet mogelijk de geliefde Grote Godin als demonisch af te schilderen en daarom werd Brigid Saint Brigid, een heilige die veel van de kenmerken van de Godin toegeschoven kreeg, zoals beschermheilige van smederij, poëzie en heling. Zij verklaarden deze heiliging door te zeggen dat Brigid eigenlijk een vroege christelijke missionaris was, die gezonden was naar Emerald Isle, en dat de wonderen die zij verricht had de mensen daar hadden overtuigd van het feit dat zij een Godin was. En men slikte het! Imbolc werd Maria-Lichtmis, een feest waarbij de rituele reiniging van de Heilige Maagd, 40 dagen na de geboorte van haar Zoon, centraal stond. Bij Maria-Lichtmis worden kaarsen, die het Ware Licht van Christus symboliseren, voor gebruik in het komende jaar gezegend en aangestoken. Aan dit gebruik ontleeft het geest bijvoorbeeld ook zijn naam Candlemas of in het Duits Kandelmesse (kaarsenmis).
Bij het zegenen van de akkers werd voortaan een beeld van Maria in processie rondgedragen in plaats van dat van de Graangodin Brigid; “Waarom wordt processie in onze katholieke kerken met brandende lichten gehouden?… Om een bijgelovig gebruik der heidenen op te heffen en in een beter gebruik te veranderen, die om dien tijd het feest van Ceres vierden, welke met eene brandende fakkel, hare door Pluto geroofde dochter Proserpina, volgens de fabel ging zoeken..
Wat kun je doen met Imbolc?
Voor de heks is Imbolc nog steeds, naast de terugkeer van de levenskracht en vruchtbaarheid van het land, de tijd van de grote schoonmaak. Dit geldt zowel letterlijk als figuurlijk, lichamelijk als spiritueel. Lichamelijk kun je een vastenkuur inlassen, bijvoorbeeld je lichaam reinigen door alleen sappen, zoals vruchten- of groentesappen, tot je te nemen. Planten die vroeg groeien en bloeien in het voorjaar zijn geschikt voor het reinigen van je lichaam. Klein hoefblad, weegbree (goed voor de urinewegen), ijzerhard, berkenbast en brandnetel (bloedzuiverend) zijn zeer geschikt om een kuur mee op te bouwen. Ook op geestelijk of spiritueel niveau kun je een nieuw begin creëren. Dit is het moment om oud zeer op te ruimen! Het is een goede tijd voor het nemen van beslissingen die een verandering teweeg kunnen brengen. Denk er wel eerst goed over na!
Voor de heks is Imbolc nog steeds, naast de terugkeer van de levenskracht en vruchtbaarheid van het land, de tijd van de grote schoonmaak.
Houd thuis grote schoonmaak, het is tijd om jouw leefruimte te ontdoen van stof, vuil en overbodigheden. En geef je grote schoonmaak een magisch tintje mee! Voeg bv enkele druppels etherische olie aan je emmer water toe en laad het water waar je mee poetst met een magische intentie, zoals liefde of bescherming voor jezelf en je huisgenoten!
Eén van de oudste gebruiken rondom Imbolc, is het plaatsen van een brandende kaars in elk raam van het huis, beginnende bij zonsondergang op 1 februari en ze te laten branden tot zonsopgang op 2 februari. Het is wel zaak ervoor te zorgen dat deze kaarsen veilig staan, dus zeer stevig en vooral niet bij wapperende gordijnen en er ook voor te zorgen dat er geen kaarsvet ergens op kan lekken.
Imbolc Correspondenties
| Namen | Imbolc, Imbolg, Oimelc, Candlemas, Maria Lichtmis, St Bridgets Day |
| Godinnen en Goden | Brigid, Brigantia, Brigandu alle Maagdgodinnen alle Liefdesgodinnen en -goden alle Vruchtbaarheidgodinnen en –goden alle Vuurgodinnen en –goden jonge Godinnen en Goden |
| Kleuren | witwit zilver goud lichtgeel lichtroze lichtrood lichtbruin lichtgroen |
| Symboliek | → zuivering en reinheid → groei en vernieuwing → de hereniging van de Godin en de God → vruchtbaarheid → het oude loslaten om plaats te maken voor het nieuwe → feest van het licht → het eren van de maagdelijke Godin |
| Bomen | Wilg |
| Voedsel | brood cake (ook van zaden) knoflook kruiden, pepers kruidenthee kruidenwijn rozijnen zuivelproducten, zure room alle zaden, zoals pompoenzaad, zonnebloemzaad, papaverzaad |
| Symbolen/ decoratie | bezems Brigid’s Cross de Bruid fallische staf (met dennenappel kaarsenwielen koren-/graanpoppetjes ploegen witte bloemen cirkel van theelichtjes pentagramwiel met 10 kaarsjes/lichtjes drievoudige Godinnenbeeldje heksenbezem kroon van 13 rode of witte kaarsen veel witte kaarsen |
Bronnen
- De acht jaarfeesten – Joke en Ko Lankester
- Candlemas, feast of flames – Amber K & Azrael Arynn K
- De hele santenkraam – Limburgse (winter)almanak – Annie Schreuders-Derks
- Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg – H. Welters
- Imbolc: In de buik van de Godin – Abe de Verteller
 Joke en Ko Lankester |  Amber K & Azrael Arynn K |  Annie Schreuders -Derks |  H. Welters |
