Beltane, het meifeest

Mei is de Bloeimaand, of de Wonnemaand. Wonne is een ouderwets woord voor “vreugde” of “genot”, en dan heb je meteen al wat te pakken van de energie waar je in deze periode mee te maken hebt!

Rond 1 mei viert Clan Triple Goddess “Beltane”, hier te lande beter bekend onder de naam “de meifeesten”. De term “Beltane” is Keltisch en een feest onder deze naam is in ons land nooit gevierd. De Kelten splitsten het jaar in een zomer- en een winterhelft en het begin van de zomer werd Beltane (in allerlei spellingsvarianten) genoemd. Met de verbreiding van het Wicca-gedachtegoed, in de vorige eeuw, is de naam “Beltane” voor het meifeest onder heksen wijd en zijd bekend geraakt en wordt dus door veel heksen onder die naam gevierd. In de Germaanse landen werd (en wordt op sommige plaatsen nog steeds) de mei-avond gevierd onder de naam Walpurgisnacht. De veel oudere naam is Vanadisnacht.

Vanadisnacht valt net als Beltane op de avond van 30 april op 1 mei. Het is de dag van de Germaanse godin Freya. Een van haar namen is Vanadis. De Wanen (Vanen) zijn een godengeslacht en dis is voorouder. Freya is dus de moeder van de Goden! En op deze dag wordt gevierd dat zij haar gave van vruchtbaarheid schenkt! De Germanen geloofden dat Woden en Freya op deze nacht door de lucht vlogen om de winterdemonen te verdrijven en om de lente te begroeten. Het volk zag het als een nacht vol magie! Freya wordt ook sterk geassocieerd met seidh. Deze avond is dan ook heel geschikt voor het doen van voorspellingen! Net als bij de tegenhanger van Beltane, Samhain, wordt over deze nacht gezegd dat de sluier tussen de werelden dun is.

Met Beltane huwt de Jonge God de Plantengodin, de dochter van de Aardemoeder en Zij trekt haar mooiste, bonte bloemenkleed aan! En heel de natuur viert mee!!!

Beltane bij Clan Triple Goddess

Ook de mensen werden in die bedwelmende feestvreugde meegezogen; dezelfde niet te onderdrukken levenskracht die de natuur doorstroomt, stroomt nu ook door de mensen! Er werd gevierd, lekker gegeten en gedronken, gezongen, gedanst en gevreeën. Het mooiste meisje van het dorp werd tot Meibruid gekozen en de krachtigste jongeman, die de Zonnegod symboliseerde, werd aan haar zijde gezet.

Als mensen extatische orgiastische feesten in de vrije natuur vieren, dan “springen” er goden en andere natuurgeesten in hen; alles resoneerde met elkaar om ervoor te zorgen dat de velden, de akkers, het vee, heel de natuur weer tot volle bloei zou komen!

Walpurgisnacht

Voor de Christenen waren de hiervoor beschreven gebruiken natuurlijk een doorn in het oog. Ook hier gaat het echter weer om gebruiken die niet zonder meer uitgeroeid konden worden. De gewone mensen bleven nog heel lang trouw aan hun eigen feesten en goden. Ook de meifeesten behoren daarom tot de feesten die gekerstend zijn.

Heidelberg Walpurgisnacht door Andreas Fink (andreas-fink@gmx.de) at de.wikipedia via Wikimedia Commons

Vanouds is de nacht van 30 april op 1 mei namelijk de feestdag van de heilige Walburga (Walburgis van Heidenheim). Deze nacht wordt in Duitsland Walpurgisnacht genoemd. Het werd ook bekend als de “heksennacht”, omdat volgens het bijgeloof dit de nacht was, waarop de heksen hun “heksensabbat” hielden. Bij het aanbreken van de dag zouden alle heksen en boze geesten teruggedreven worden naar de duisternis.

Walburga was een Angelsaksische Benedictijnse non, die samen met Bonifatius het Christendom naar onze streken, m.n. Duitsland heeft gebracht. Met de meifeesten heeft zij verder niets van doen. Het is wel interessant om te weten dat zij als beschermheilige werd aangeroepen tegen waanzin en duivelse bezetenheid en dat ze een rol speelde bij de bescherming tegen hongersnood, omdat zij een van de heiligen was die werd aangeroepen om de velden weer vruchtbaar te maken.

De verering van Walburga is in Nederland niet zo bekend meer, alhoewel ze zeer populair is geweest; er zijn slechts 3 Walburgakerken in Nederland, waarvan de oudste in Maastricht (Amby) staat. De kapel van Amby wordt voor het eerst vermeld in 1145. Waar de verering voor deze Engelse abdis vandaan komt, weet men niet…

Door Romaine – Eigen werk, CC0, wikimedia

Volksgebruiken

Beltane zou zoveel betekenen als “het vuur van Bel”. Het maken van grote vuren was een gebruik dat in deze periode overal gebeurde, zowel in de Keltische als in de Germaanse gebieden. Een oud gebruik dat bijvoorbeeld bekend is gebleven is het gebruik om op deze dag het vee door 2 vuren heen gedreven, ter bescherming en om vruchtbaarheid af te roepen.

Er zijn nog meer gebruiken die bij Beltane horen, zoals:

  • De meiboom en het kiezen van de meibruid komen voor in deze gebieden, ongeacht of het feest Beltane, meifeest of Walpurgisnacht wordt genoemd.
  • De dauw van de Walpurgis werkt tegen onreinheden van het lichaam. Het bevordert de schoonheid!
  • Wie zich op Walpurgisnacht in de dorpsbron waste, geloofde jong en mooi te blijven.
  • Op meidag is alle stromend water heilzaam!
  • Zette men in de Walpurgisnacht een krans van duizendguldenkruid op, dan kon men heksen zien, zonder dat je wat kon gebeuren.
  • Als je in de Walpurgisnacht een ster zag vallen, dan kon je op die plek een schat vinden.
  • Akkers en bomen werden vruchtbaar, als ze door het Walpurgisvuur werden beschenen of als de rook van het vuur er over heen trok.
  • Brood bakken op St Walpurgis helpt tegen langdurige regen:

Raegen in Walburgisnach

Haet de kelders vol water gebrach.

Brunk daglange raegen uch in noad

Bak den mit Walpurgis broad.

Bovenal was mei in Limburg echter de Mariamaand. De Limburgse Maria-legenden werden vroeger aan het haardvuur verteld. In iedere kerk bevind zich een Maria-altaar. In ieder huis was wel een afbeelding of beeldje van Maria te vinden. Tot in de jaren 50 waren er zelfs kapelletjes waar men elke avond de gordijntjes ging sluiten. Na een lange vermoeiende dag “mót t Leve Vruike sjloape”…

De godin Maia

Mei is ook de maand van de godin Maia, de godin waaraan deze maand ook haar naam te danken heeft.

Beeldje van Bona Dea,
c. 100 n.Chr
door Sailko op wikipedia

De naam is enerzijds afgeleid van het Latijnse magnus (= groot, meer), omdat Zij degene is die alles vergroot en vermenigvuldigt. Aan de andere kant komt het woord “magie” (Italiaans: “magia”) ook voor in Maia, omdat er de krachten van transformatie en materiële verschijningen aan worden toegeschreven.

Er zijn meerdere godinnen bekend onder de naam Maia. Enerzijds leiden ze terug naar de Indiase godin Maya, die als godin van de schepping ook illusies weeft. Daarna komen we haar tegen bij de Grieken. Hier is zij ook nog steeds een moedergodin; zij laat alles in de natuur groeien en bloeien. Vervolgens komen we haar tegen bij de Romeinen. De Romeinen vieren in het voorjaar een meerdaags bloesemfeest, de Floralia. Op 1 mei vieren zij de dag van de aardegodin Bona Dea (de Goede Godin), die zij later vereenzelvigen met de Griekse godin Maia. De Romeinen gaan deze maand ook naar deze godin noemen en van hieruit is de naam in onze taal terecht gekomen.

Maia wordt ook wel eens de grootmoeder van de magie genoemd. In de latere verhalen, waarin de goden belangrijker worden als de godinnen, als zij slechts nog een Nymf, één van zeven zusters (De Plejaden). Zeus, de oppergod, zet zijn zinnen op haar en zij baart een zoon Hermes, ook bekend als Mercurius. Mercurius is de god van magie en transformatie.

Onder invloed van het Christendom wordt de maan mei nu niet meer gevierd als de maand van de godin Maia, maar is het de Mariamaand geworden.

Beltane Correspondenties

NamenBeltane, Meifeest. Mei-avond, Walpurgisnacht
Godinnen en GodenFreya, Flora, Maia, Maria, Bona Dea, Bel. Alle moedergodinnen.
Kleurenwit en rood
SymboliekHet Heilig Huwelijk Het einde van de winter, terugkeer van de warmte van de zon, tijd van vereniging en vreugde
BomenDe Meiboom, berk beuk es
Voedselalle rode vruchten, cake, frisse salades, meiwijn
Symbolen/
decoratie
bloemen en bloesems, bloemenkransen, kelk, meidoornbloesem, rode en witte linten, fallusvormige kaarsen

Auteur: Minerva

Bronnen

  • De acht jaarfeesten – Joke en Ko Lankester
  • Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg – H. Welters
  • Mei – De bloeimaand in geschiedenis, volksleven en literatuur – Aat van Gilst
  • Beltane – Raven Grimassi
  • Beltane – Rituals, recipes &lore for May Day – Melanie Marquis
  • Beschermheiligen in de Lage Landen – Jo Claes, Alphons Claes, Kathy Vincke
  • De hele santenkraam, Limburgse (lente) almanak – Annie Schreuders-Derks
  • Beltane – Abe de Verteller
  • Maia – wikipedia
  • Maia – Nissaba
  • Walpurgisnacht – Beltane webcastle

Joke en Ko
Lankester

H. Welters

Aat van Gilst

Raven
Grimassi

Melanie Marquis

Jo Claes, Alphons
Claes, Kathy Vincke

Annie Schreu-
ders-Derks

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *