Er waait een frisse herfstwind om je heen. De bladeren veranderen van kleur; van groen naar sprankelend geel, brandend vermiljoen en gepolijst oranje. Al deze tekenen herinneren ons eraan dat Mabon hier is.
ok al merk je het misschien nog niet, vanaf nu zijn de nachten langer als de dagen en is de Donkere Tijd van het jaar begonnen.
Maar wat is Mabon precies? En waarom vieren we het? Laten we eens kijken wat Mabon is, waarom het wordt gevierd, hoe je Mabon zou kunnen vieren en wat je kunt doen met Mabon.
Ook hebben we een mooie Mabon-meditatie voor je.
Mabon is het Herfstfeest, het officiële begin van de herfst. Het wordt ook wel de herfstnachtevening of de herfstequinox genoemd; het markeert het punt waarop dag en nacht even lang zijn en is daarmee de tegenhanger van Ostara.
Mabon valt tussen 20 en 23 september, de precieze dag kan van jaar tot jaar verschillen.
De feest is genoemd naar de Mabon ap Modron, een Welshe God. Hij is het Kind van Licht en de zoon van de Aardemoeder-godin, Modron. Er is geen bewijs dat onze voorouders ooit een feest hebben gevierd dat Mabon heeft, maar de term is in “heksenkringen” de afgelopen tientallen jaren behoorlijk ingeburgerd. Het zou komen vanuit de Alexandrijnse Wicca waar Alex Sanders het introduceerde rond 1960. En hoewel geen Wicca, gebruiken we de term ”Mabon” binnen onze clan dus ook gewoon voor dit herfstfeest, zoals zo vele heksen. We kennen drie oogstfeesten; Lughnasadh, Mabon en Samhain. Mabon is het 2e oogstfeest. Ons woord “herfst” net zoals het Duitse “Herbst” komt van de Germaanse wortel “harbista”, waarmee de oogsttijd werd aangeduid.
Centrale thema’s bij een Mabonviering zijn over het algemeen:
- Dankbaarheid voor de oogst
- Evenwicht en balans
Dankbaarheid voor de oogst
Oogsten en dankbaarheid voor die oogst is het eerste grote thema dat je binnen een Mabonviering terug kunt zien komen. Tijdens Mabon wordt bedankt voor de behaalde oogst. Je kunt bij de viering van dit feest ook uitgaan van een ‘figuurlijke oogst’.
In termen van jouw levenspad is dit het moment om te oogsten wat je hebt gezaaid, tijd om naar de hoop en ambities van Imbolc en Ostara te kijken en na te denken over hoe ze zich hebben gemanifesteerd in jouw leven. Het is tijd om projecten af te ronden, wat we niet langer willen of nodig hebben op te ruimen en los te laten terwijl we ons voorbereiden op de afdaling, zodat de winter tijd kan bieden voor reflectie en vrede. We verzamelen nu immers ook het zaad dat we in het voorjaar willen planten, maar eerst moet het rusten en transformeren in de buik van Moeder Aarde gedurende de wintertijd.
Het lijkt soms dat elk festival het vieren en bedanken vereist, en dat is ook zo! Elke draai aan het wiel brengt zowel innerlijke als uiterlijke gaven en inzichten met zich mee.
Evenwicht en balans
Mabon is een perfect evenwichtspunt tijdens de reis door het Wiel van het Jaar, met als tegenhanger Ostara. Nacht en dag zijn weer even lang en in perfect evenwicht – donker en licht, mannelijk en vrouwelijk, innerlijk en uiterlijk, in balans. Het is dus een hele goede tijd om er over na te denken of jij dat ook bent. Ben jij in evenwicht? We staan weer aan de vooravond van een overgang. Vanaf nu begint de duisternis het licht te verslaan. De cyclus van de natuurlijke wereld nadert zijn voltooiing, de kracht van de zon neemt af, de nachten worden langer en de dagen korter en koeler. Het sap van bomen keert terug naar hun wortels diep in de aarde en het groen van de zomer verandert in het vlammende rode, oranje en goud van de herfst. Langzaam keren we terug naar het donker waar we vandaan kwamen.
Maar voordat we dat doen, gaan we feesten! Dit is de tweede oogst, de fruitoogst en het grote Oogstdankfeest. Je hebt hard gewerkt en je mag nu gaan genieten van de vruchten van je werk. Mabon is vooral ook een heel vrolijk feest, met veel ruimte voor plezier en om te genieten van al het goeds dat Moeder Aarde ons te bieden heeft. Het is een tijd van overvloed! September is de maand waarin nog meer planten dan in augustus geoogst kunnen worden! En de donkere en koude winter is nog ver weg!
Volksgebruiken
Een van de meest frustrerende zaken bij het schrijven van dit stukje was dan ook het zoeken naar volksgebruiken die met de herfstequinox samenhangen. Er is veel informatie terug te vinden over de oogstfeesten, maar alles lijkt net wat meer betrekking te hebben op Lughnasadh en Samhain, dan dat het specifiek met Mabon, de herfstequinox te maken geeft.
Het Herfstfeest, zoals dat door de eeuwen heen gevierd is, is vooral een dankfeest voor de laatste oogst. In onze streken zijn dat vooral appels, peren, noten, bessen, bramen en paddenstoelen en natuurlijk langs de rivieren de Rijn en de Moezel de daar zo belangrijke wijnoogst.
Net als Midzomer, Midwinter en de lenteequinox is ook de herfstequinox een cultisch tijdstip dat wat betreft de naam en viering niet aan kerstening is ontkomen. De feesten van herfstequinox hebben allemaal betrekking op de oogst en per regio zijn ze rondom verschillende datums geconcentreerd en/of verschoven naar heiligendagen, zoals bijvoorbeeld Sint Lambertusdag (17 september). Deze dag geldt op sommige plaatsen in Nederland en Duitsland nog als laatste oogstdag en wordt bv gevierd met kermis en/of lichtommegang.
Een ander voorbeeld is Sint Michaelsdag (29 september. Deze dag geldt op veel plaatsen als eind van de zomer en was op veel plaatsen de dag van het oogstfeest. Nog tot in het begin van de twintigste eeuw werden in het Rijnland op deze dag herfstvuren aangestoken, die ne zoals de voorjaars- en midzomervuren de velden vruchtbaar zouden maken.Een rijmpje als “op sint Michael gezaaid zaad, is neet te vreug en neet te laat”, gaar bv over het zaaien van het wintergraan.
Denk verder ook aan de bekende wijnoogstfeesten die over het algemeen in september worden gevierd langs de Rijn en de Moezel.
De herfstequinox wordt door alle eeuwen heen door mensen al als een bijzondere tijd in het jaar gezien, net zoals beide zonnewendes en de lenteequinox. Veel van de megalitische bouwwerken in de wereld en dus ook in Europa zijn gericht op een van meerdere van deze punten. We gaan ervan uit dat aan deze dagen een speciale religieuze betekenis werd gehecht. Er zijn veel voorbeelden te noemen. Bij ons in de buurt ligt “Weris” , dat ook het Stonehenge van de Ardennen wordt genoemd. Hier vind je oude menhirs en dolmen terug, de omgeving is werkelijk gedrenkt in mythen en sagen.
Het megalithische complex van Weris is uniek in de Lage Landen vanwege een aantal alignments die de monumenten met elkaar en met de seizoenen verbinden. De megalieten zijn gebouwd door de mensen van de zogenaamde SOM cultuur. Deze cultuur ontstond rond 3700 voor onze jaartelling.
De beide dolmens in Weris hangen sterk samen met de ‘Pierre Haina’, de ‘steen der voorouders’. Deze ‘Pierre Haina’ is een natuurlijke rots van 4 meter hoog die door mensen is bewerkt. De steen ligt op een heuvel en is vanaf beide dolmens zichtbaar. Hij wordt ook wel de ‘witte menhir’ genoemd omdat hij tot aan het begin van vorige eeuw op 21 maart (of 21 september volgens een ander verhaal) door de bewoners van Weris wit geverfd werd. Het is dus een zeer markant punt in de omgeving.
De Pierre Haina wordt met de equinoxen in verband gebracht. De steen ligt exact ten Oosten van de dolmen van Weris. Gezien vanaf de dolmen komt op 21 maart en 21 september (lente- en herfstequinox) de zon exact boven de Pierre Haine op, en gezien vanaf de Pierre Haine gaat hij op die data exact achter de dolmen van Weris onder.
De rotsformatie wordt ook in verband gebracht met de winter- en zomerzonnewende.
Mabon Correspondenties
Namen | Alban Elfed (Caledonii en druïden), Autunm Equinox, Autumnal Equinox Cornucopia, Eerste Herfstdag, Equinozio di Autunno (Strega), Fall Equinox Feast of Avalon Festival van Dionysus Harvest Home Harvest Tide, Herfstequinox, Herfstevening, Herfstfeest ,Najaar, Night of the Hunter, Tweede Oogstfeest, Wijnoogst |
Godinnen en Goden | Frey en Freya, Iduna, Mabon en Modron, Demeter, Persephone, Bacchus, Dionysos, De Gehoornde God, Isis en Pomona |
Kleuren | Bruin, geel, geel-goud, oranje, rood |
Astrologie | De Weegschaal; Met Mabon loopt de zon het sterreteken Weegschaal binnen. De Weegschaal is ook altijd op zoek naar harmonie en balans. |
Bomen | Appelboom Walnotenboom |
Voedsel | Appels-bramen brood, met name maïsbrood, (appel)cider, druiven, granaatappels, groenten zoals aardappelen, wortels, uien, maïs, meelproducten, noten, port, wijn (donkerrood) |
Symbolen/ decoratie | De hoorn des Overvloeds, Appels, Herfstbladeren, Zonnebloemen, Denneappels, Druiven, Gedroogde zaden, Wijnranken, Klimop |
Bronnen
- Van Sint Margriet tot Sint Katrien, oogst en herfst in ons volksleven – Aat van Gilst
- De acht jaarfeesten – Joke en Ko Lankester
- Autumn equinox , the enchantment of Mabon – Ellen Dugan
- Mabon, celebrating the Autum equinox – Kristin Madden
- De dolmens van Weris – Flierefluiter
Joke en Ko Lankester | Ellen Dugan | Kristin Madden | Aat van Gilst |