Ostara, het lentefeest

Het warme, steeds sterker wordende zonnetje smelt de laatste sneeuw en brengt de narcissen tot bloei. De schapen staan met hun lammetjes in de wei, de groene knoppen aan de bomen zwellen aan en  de stilte wordt door het gekwinkeleer van vogels. Het is Lente!

eksen vieren de komst van de lente op 21-22 maart; het moment dat dag en nacht even lang zijn. Het is een moment van perfect evenwicht en balans op het Wiel van het Jaar; dag en nacht, licht en donker, mannelijk en vrouwelijk… balans en evenwicht…

Het feest kent meerdere namen. Clan Triple Goddess viert het onder de naam “Ostara”, net als zoveel andere heksen die de oude religie volgen.

Ostara, de Godin

De benaming “Ostara” is afgeleid van een Angelsaksische godin Eostre. Over Eostre is heel weinig bekend. Er is een oud geschrift uit 725 – De temporum ratione – van de monnik Bede, waarin gesproken wordt over een godin met deze naam, naar wie de maand  “Eostermonath” (=april) wordt genoemd. Verder wordt echter niets over haar verteld. En dan verschijnt ze veel later bij Jacob Grimm in de 19^e eeuw. Jacob Grimm verzamelde samen zijn broer sprookjes en volksverhalen en bewerkte deze ook. Op basis van de vermelding van Bede heeft Jacob Grimm het bestaan van een godin Ōstara op het Europese vasteland verondersteld. Ze zou de godin van leven en vruchtbaarheid zijn geweest. Wel werd met de meervoudsvorm van de naam, in het Germaans, het lentefeest aangeduid, vgl. Oudhoogduits Ōstarūn, Duits Ostern, Oudengels Ēostron, Engels Easter. Dit feest is na de komst van het christendom samengevallen met pasen.

Eostre heeft ook te maken met het oosten, de plek waar de zon opkomt en staat daarmee ook voor een nieuw begin. Hoe het ook zij; in onze moderne jaarfeestviering van de lente noemen wij de godin Ostara en eren wij Haar in haar Maagdaspect, Godin van lente, groei, regeneratie

Ik ben Ostara, godin van vruchtbaarheid en lente

Ik vertegenwoordig het nieuwe levn

De rijzende zon en de dageraad

Mijn verschijning is voor ieder voelbaar

Als lentekriebels en blijdschap

De knoppen staan op springen

En alles komt tot bloei

Geuren en kleuren tover ik op aarde

Godinnen van eigen bodem – Ineke Bergman

Wat vieren we?

Op dit moment van het jaar is er sprake van een perfect evenwicht, een perfecte balans. Maar de zonnekracht neemt toe  en op dit moment verslaat het licht het donker. De natuurlijke wereld komt tot leven, de zon wint aan kracht en de dagen worden langer en warmer. De zacht gefluisterde belofte van Imbolc wordt vervuld in de duidelijke en overvloedige vruchtbaarheid van de aarde bij Ostara. Het wordt tijd dat de hoop van Imbolc in ACTIE wordt omgezet! De energie is expansief en uitbundig. Het is de eerste dag van de lente!

De periode van het jaar wordt traditioneel, over de hele wereld, geëerd met festivals om vruchtbaarheid, vernieuwing en wedergeboorte te vieren. Ostara valt in de periode, die tussen zaaien en oogsten inligt. De oude rituele handelingen waren bedoeld om de groeikracht van de natuur te versterken en om de winter terug te dringen! Net als eerder, rond Imbolc, werden in deze tijd van het jaar grote vuren gemaakt. De transformerende kracht van het vuur bracht vruchtbaarheid, kracht, gezondheid en voorspoed. Er werd over het vuur gesprongen of er werd met fakkels rond de akkers gelopen op het land vruchtbaar te maken. Deze gebruiken hebben zich voortgezet tot lang in de christelijke tijd met de paasvuren, die bij voorkeur op heuvels werden aangelegd. Ook nu nog worden Paasvuren ontstoken door heel Europa; ook in Nederland en ons buurland  Duitsland.

Nog in de 19^e eeuw werd gezegd dat land waarover het paasvuur had geschenen, vruchtbaar zou zijn!

Bij onze buitenvieringen is het Lentevuur en “over het vuur springen” ook nog altijd een onderdeel van het Ostararitueel.

Symbolen van Ostara

De haas

In veel oude culturen wordt de haas met de maan verbonden, bijvoorbeeld bij de Azteken, bij de Kelten, in het oude Egypte. De haas is heilig voor de godin en hij is het totemdier van maangodinnen zoals Hecate, Freyja en Holda. De godin die het nauwst met de haas is verbonden, is natuurlijk Ostara.  

Zelfs de datum van het christelijke Pasen (het feest dat veel symboliek met het heidense Ostara deelt) wordt bepaald door de fase van de maan. De nachtelijke haas, zo nauw verbonden met de maan die elke ochtend sterft en elke avond weer uit de dood wordt opgewekt, vertegenwoordigt ook de wedergeboorte van de natuur in de lente. Men geloofde dat zowel de maan als de haas dagelijks stierven om opnieuw geboren te worden – dus de haas is een symbool van onsterfelijkheid. Het is ook een belangrijk symbool voor vruchtbaarheid en overvloed, aangezien de haas zwanger kan worden tijdens de dracht. Door de eeuwen heen is het symbool van de haas bij de lentevieringen zoals Ostara, de paashaas geworden die eieren naar kinderen brengt op paasmorgen, de christelijke dag van wedergeboorte en opstanding.

Het ei

Eieren zijn een symbool van vruchtbaarheid en regeneratie. Het ei (en alle zaden) bevat ‘alle potentie’, vol belofte en nieuw leven. Het symboliseert de wedergeboorte van de natuur, de vruchtbaarheid van de aarde en de hele schepping. In veel tradities is het ei een symbool voor het hele universum. Het ‘kosmische’ ei bevat een balans tussen mannelijk en vrouwelijk, licht en donker, in het eigeel en het eiwit. De gouden bol van de dooier vertegenwoordigt de Zonnegod omhuld door de Witte Godin, perfecte balans, dus het is bijzonder geschikt voor Ostara en de Lente-equinox als alles even in balans is, hoewel de onderliggende energie er een is van groei en expansie.

Hier is zij de apostel der apostelen, de eerste onder de apostelen! En daar wordt zij, afgebeeld met een rood ei in haar hand… het symbool van nieuw leven, regeneratie.

Het verven en versieren van eieren is dan ook een geliefde bezigheid van heksen. Traditioneel zijn de eieren bij een Ostaraviering rood van kleur.  Vaak worden ze voorzien van wensen en symbolen. Voor het kleuren van eieren maken heksen het liefst gebruik van natuurlijke kleurstoffen.

Het rode ei komt ook voor binnen de Christelijke traditie. In het Byzantijns Christendom wordt Maria Magdalena afgebeeld met een rood ei in haar hand. In het Byzantijns Christendom is Maria Magdalena namelijk nooit tot de boetvaardige zonderes, de prostituee geworden, zoals zij in het Westers Christendom is weggezet. Hier is zij de apostel der apostelen, de eerste onder de apostelen! En daar wordt zij, afgebeeld met een rood ei in haar hand… het symbool van nieuw leven, regeneratie. De legende vertelt dat Maria Magdalena – nadat Jezus is opgestaan uit de dood – naar keizer Tiberius in Rome is gegaan en hem begroette  met: “Christus is opgestaan”. De keizer wees daarop naar een wit ei op zijn tafel en grapte: “Christus is niet meer opgestegen dan dat ei is rood is .” Het ei, zo wordt gezegd, werd onmiddellijk bloedrood. In een andere versie heeft zij een ei bij zich als geschenk voor de keizer.

Ostara en de vesica pisces

Een ander symbool dat bij Ostara (en veel andere oude Godinnen die staan voor nieuw leven, regeneratie) hoort, is de vesica pisces. Dit symbool bestaat uit 2 elkaar overlappende cirkels, waardoor in het midden een soort puntig ovaal ontstaat. Dit symbool lijkt op een vulva of yoni, waardoor het nieuwe leven naar buiten komt.

Ostara Correspondenties

Namen	Ostara, lente-equinox, Alban Eiler
Godinnen  en Goden	Ostara, Eostre, Hertha
Kleuren	Geel, grasgroen en wit, rood
Symboliek	Balans → einde van de winter → Godin & God in hun jeugd → vruchtbaarheid, nieuw leven / wedergeboorte → het licht overwint het duister → vruchtbare (onzichtbare) groei
Bomen	Brem
Voedsel	Alle gerechten met eieren, advocaat, bladgroenten, bloemen, (eetbare) brandnetelwijn, fruit, verse honingcake, honingwijn, noten, pompoenzaden, spruitjes, zonnebloemzaden, zuivelproducten
Symbolen/ decoratie	Eieren (met magische symbolen beschilderd), hazen, hazelaarstakken, voorjaarsbloemen, wilgentakken, vlinders, voorjaarsbloemen

Bronnen

• De acht jaarfeesten – Joke en Ko Lankester
• Abracadabra – lexicon van de moderne hekserij – Jan de Zutter
• De hele santenkraam-Limburgse (lente) almanak – Annie Schreuders-Derks
• Ostara – Edain McCoy
• Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg – H. Welters
• Pagan goddesses in the early Germanic world; Eostre, Hreda and the cult of the Matrons – Philip A. Shaw
• Godinnen van eigen bodem – Ineke Bergman
• Wikipedia
• Eostre, spring goddess or Neo-pagan assumption? – Arith Härger
• Mary Magdalene and her Red Egg – Tekton Ministries

Joke en Ko Lankester	Jan de Zutter	Annie Schreu- ders-Derks	Edain McCoy
H. Welters	Philip A. Shaw	Ineke Bergman